Fraktür nedir veya ne demek olduğunu bahsettiğimiz bu makalemizde sizlere fraktür çeşitleri neler sorusunu yanıtlayacağız. Ayrıca deplase, lineer ve nazal fraktür ne olduğundan bahsedeceğiz.
Fraktür Nedir?
Fraktür; vücutta bulunan kemiklerin iç ya da dış etkenler sonucu anatomik yapısının değişmesi ve bozulması durumudur. Alınan etkinin kuvvetine göre fraktür yani kemik kırılması farklı sonuçlara sebep olur. Peki, günümüzde kemik kırılması ile karıştırılan fraktür ne demek sorusuna açıklık getirelim.
Kemik kırılması bazı cihazlarda görülebilirken, fraktür cihazlarda kolaylıkla görülmeyen kemik yapısı ve kıkırdakta meydana gelen ufak bozulmalardır. Yeni doğan yaş evresinde doğum travması sebebiyle klavikula, humerus ve femur kırılma vakaları görülmektedir. Çocukluk evresinde; femur, ön kol, dirsek çevre humerus suprakondiler gibi kırıklar en çok görülenler arasındadır.
Fraktür Görüldüğü Yerlere Göre Çeşitleri
Fraktür; çeşitleri görülen vücut bölgesine göre farklı çeşitleri bulunan kırılmadır. Bu fraktür çeşitleri arasında; nazal fraktür, fasial fraktür, lomber fraktür, servikal fraktür, spinal fraktür, radius fraktür, odontoid fraktür, orbital fraktür, temporal fraktür, oksipital fraktür, maksillafasiyal fraktür, mandibular fraktür çeşitleri mevcuttur.
Fraktür çeşitlerinden olan nazal fraktür görülen bölge burundur ve burunda meydana gelen kırılma ya da çatlama sonucu oluşur. Burnun orta duvarında görülen kırıklara ise septal fraktür denilmektedir. Lomber fraktür; genellikle bel bölgesinde yer alan omurga kırığı ya da çatlama durumunda ortaya çıkmaktadır. Orbital fraktür; Göz çevresi kemikleri arasındaki altı kemikten bir ya da daha fazlasında meydana gelen kırık türlerindendir. Temporal fraktür; kafatası bölgesinin kulağa yakın bölgede yer alan çatlak veya kırık durumudur.
Kemik Sağlığına Göre Fraktür Çeşitleri
Kemik sağlığı bakımında fraktür 3 çeşitlidir. Bunlardan travmatik fraktür; sağlıklı kemiğin trafik kazası, düşme, ani spor egzersizi, çarpma, darp ya da iş kazalarında oluşmaktadır. Patolojik kırık; hasta olan kemiğin tümör, enfeksiyon, komplikasyon ya da osteoporoz gibi kemik hastalıkları sonucu kırılmasıdır. Stres kırığı ise yorgun kemik kırığıdır. Çatlak ya da tam kırıklarda oluşma sebebi hareket zorlamalarıdır.
Kemiğin Kırık ve Etki Kuvvetine Göre Fraktür
Fraktür türleri kemiğin kırık durumu ve etki kuvvetine göre farklılık gösterir. Bunlar; kapalı ya da açık fraktür, kominütif fraktür, deplase fraktür ya da nondeplase fraktür, yaş ağaç fraktürü, kompresyon fraktürü ve stres fraktürüdür. Kemik şekillerine göre longitüdinal fraktür, oblik fraktür, transvers fraktür, spiral fraktür, parçalı fraktür, avülsiyon fraktürü, impakte fraktür, patolojik fraktür olarak farklı türlerde mevcuttur.
Kemiğin kırılması ve aldığı etki kuvvetine göre kırılan ve kemik kaymasına sebep olan fraktür türü olan deplase fraktür kemikte şekil bozukluğuna yol açar. Kapalı fraktür; kemik bütünlüğünün bozulduğu fakat cildin bozulmadığı durumlardır. Açık fraktür halinde hem kemik bütünlüğü hem de cildin bozulması gibi enfeksiyona sebep olabilecek olumsuz durumlara neden olur. Yarım fraktür halinde kemikte çatlama meydana gelmiştir.
Tam fraktürde ise kemik iki parça halinde kırılmıştır. Kominütif fraktür durumunda ise kemik en az üç parçaya ayrılmıştır. Nondeplase fraktür kemiklerin kırılması durumunda yer değiştirme ya da kemik duruşunda hizanın bozulmadığı bir fraktür türü. Deplase fraktürde ise tam aksine kemik hizasında kaymalar gözlemlenir, kemiklerin yerinden oynadığı görülür.
Ayrılmamış kırıklar arasında olan çatlak çeşitleri arasında fissür ya da lineer fraktür olarak nitelendirilen kırık türlerindendir. Yaş ağaç fraktür; ekseriye olarak esnek yapıları sebebi ile çocuklarda görülen fraktür çeşididir. Bu durumda kemiğin bir bölümü kırılmış, kırığın sonlandığı yerden itibaren eğilme görülür.
Kompresyon Fraktürü ve Stres Fraktürü
Vücutta kimi zaman oluşan baskı ya da dış çevre kaynaklı basınç sebebi ile kemiklerde doku bozulması meydana gelir. Bu durum omur kısımlarında daha çok oluşur. Kompresyon fraktürü baskıya dayanamayan kemiklerde oluşur. Daha çok hareket tekrarı, antrenman, egzersiz ve spor hareketleri yapan sporcularda görülen stres fraktörü; kılcal ve küçük kırıkların bütününden oluşur.
